Mazurka :
Van Polen naar Vlaanderen
De mazurka, een levendige dans met Poolse roots, heeft een rijke geschiedenis en kent verschillende varianten. Ontdek op deze pagina meer over het ontstaan en de verspreiding van de mazurka, de specifieke kenmerken van de mazurka in Vlaanderen.
De mazurka begon in de 16e eeuw als een levendige volksdans uit Mazovië (Polen).
Ze was snel, springerig en vol accenten op de tweede of derde tel. Van daaruit verspreidde ze zich over Europa en werd in de 19e eeuw een echte modedans aan de Europese hoven en salons, naast de wals en polka. De componist Frédéric Chopin maakte de mazurka beroemd in de klassieke muziek met zijn pianostukken, die het danskarakter muzikaal uitvergrootten.
Toen de mazurka in de 19e eeuw naar de Europese balzalen kwam, vonden veel dansmeesters haar te wild en ongepolijst. De heren hoefden bijvoorbeeld niet voortdurend in stijve houding te dansen, maar mochten stampen met de hak, draaien en improviseren. Juist die vrijheid maakte de mazurka enorm geliefd bij jongere dansers – ze werd een soort speels tegengewicht voor de stijve hofetiquette.
In de 19e eeuw, toen dansen als wals, polka en mazurka vanuit Centraal-Europa de salons en dorpszalen veroverden, sloeg de mazurka ook in Vlaanderen goed aan. Ze werd vaak gespeeld door plaatselijke fanfares, draaiorgels en vioolspelers, en kreeg een plek tussen de "nieuwe modedansen" die het volk combineerde met oudere rondedansen.
Mazurka in Vlaanderen
In Vlaanderen ontwikkelde zich een eigen variant die doorgaans wat rustiger en eenvoudiger was dan de Poolse of Franse versies. Dansers legden vaak meer nadruk op kleine sprongetjes of een lichte hup, waardoor de mazurka een luchtiger en vrolijker karakter kreeg. Aangepast aan de lokale muzikale tradities ontstonden tal van mazurka’s met hun eigen specifieke kenmerken en choreografie. De instrumentatie kon variëren, maar traditionele instrumenten zoals accordeon, doedelzak en viool werden vaak gebruikt.
In volksdanskringen in de 20e eeuw werd de mazurka vaak herontdekt en genoteerd. Tijdens de jaren 1965 - 1980 noteerden Hubert Boone en Renaat Van Craenenbroeck heel wat mazurka's die hen voorgedanst werden voor verschillende informanten. Gedurende de heropleving van de volksdansbeweging in de jaren ’60-’70 werd de mazurka weer veel gedanst op bals, samen met polka, scottisch en wals.
In de loop van de 20e eeuw raakte de mazurka wat op de achtergrond, maar tijdens de volksdansrevival van de jaren ’60 en ’70 werd ze opnieuw ontdekt. Dansverenigingen en bals folk namen haar opnieuw op, samen met polka, wals en scottisch. Zo leeft de mazurka vandaag nog steeds voort, gespeeld op accordeon, viool of doedelzak, en gedanst door jong en oud in Vlaanderen en daarbuiten.
Van Poolse boerenvloer → Europese salons → Vlaamse dorpszalen → moderne bals folk: de mazurka bewijst hoe een dans doorheen de eeuwen telkens weer een nieuw leven kan krijgen.
Meer uitgebreide info vind je in het boek : Dansmelodieën uit de Vlaamse volksmuziektraditie . De Mazurka : blz 1 t/m5.
Tijd voor muziek !!
Maak kennis met verschillende mazurka-partituren en speel meteen zelf mee.
